Τα σταυροδρόμια  είναι μια αναπάντεχη αλλά αναγκαία διαδικασία που συχνά μας επιφυλάσσει η ζωή. Διλήμματα που πρέπει να απαντηθούν πολλές φορές  άμεσα ή και βασανιστικά. Ίσως δεν είναι   τόσο σημαντικά όσο του Αμλέτου , αλλά κρίσιμα για τον μικρόκοσμό μας. Ακτιβιστής ή Τζαμπατζής ? Πασόκος ή Κυνηγός? Τόσα πολλά , τόσες απόψεις, συνιστώσες και γκρουπούσκουλα. Πρέπει επιτέλους  να συνεννοηθούμε. Να στήσουμε ένα κοινωνικό πάνελ συζήτησης με καθημερινούς ανθρώπους. Πρέπει να μιλήσουμε  σε  συλλογικό επίπεδο. Δύο  είναι σήμερα οι εν δυνάμει συνομιλητές που δρουν στην κοινωνία :

- Οι Κινήσεις/πρωτοβουλιες πολιτών , και

- Οι Πολιτικοί σχηματισμοί (κόμματα).

Δύο κόσμοι χωριστοί. Παράλληλοι. Καμιά  σχέση μεταξύ τους, ούτε καν ώσμωση ιδεών.

1. Κινήσεις /πρωτοβουλίες πολιτών. Κρατούν αποστάσεις από τα κόμματα  αποδίδοντάς τους χαρακτηρισμούς τύπου διάβολος, λιβάνι . Τα θεωρούν αναξιόπιστα και δέχονται επιθέσεις φιλίας από ορισμένα εξ αυτών  που προσπαθούν να φλερτάρουν-χειραγωγήσουν-κεφαλαιοποιήσουν .Οι πολίτες με τη σειρά τους αναπτύσσουν δράσεις που κυρίως αφορούν στην  ποιότητα  ζωής τους, την οικολογία, καθώς και δράσεις κατά  της ακρίβειας . Πιο εξελιγμένες μορφές αυτών των δράσεων, όπως ο οβολός και το φασούλι ,εστιάζουν σε ανταλλαγές  προϊόντων και υπηρεσιών. Έχουν κρατήσει στην προνομιακή ατζέντα της καθημερινότητάς , μια ανώδυνη θεματολογία που αρέσει σε όλους. χωρίς σχέδιο για μεθαύριο. Διαβάζω σε ανακοίνωση του όχι στα διόδια blog , ότι «το σημερινό κίνημα  ΔΕΝ ΠΛΗΡΩΝΩ έρχεται  από το μέλλον». Ότι πρόκειται για «Κίνημα αυτογνωσίας , ανατροπής και ευθύνης απέναντι στις νέες γενιές που έρχονται. Αυτό  το χώμα είναι δικό τους και δικό μας. Κανένας δεν μπορεί να μας το πάρει.» Σούρει φλάμπουρα, για να παραφράσω μια ατάκα του αείμνηστου Ανδρέα .Κοινωνικοποιούν τις υποχρεώσεις τους και ιδιωτικοποιούν τα κοινωνικά οφέλη. Πρέπει επειγόντως ν’ ανοίξει ένας διάλογος με όλους αυτούς γιατί αναπτύσσονται ραγδαία έντονες φυγόκεντρες δυνάμεις. Το κόμμα του «κανένα» δεν αναλύεται με εργαστηριακή προσέγγιση γιατί κινείται εκτός θεσμών και διαδικασιών.

2. Πολιτικοί σχηματισμοί (κόμματα). Κόμματα ξεκομμένα απ‘ την καθημερινότητα, αναξιόπιστα, με ένστικτο αυτοσυντήρησης στα όρια του αυτισμού. Τα κόμματα   έχουν ως ατζέντα την καυτή πατάτα δηλαδή την Οικονομία και  τα Εθνικά θέματα. Εξ ου και η αμήχανη σιωπή τους. Διγλωσσία στο έπακρο. Άλλοι  αξιωματούχοι του ΠΑΣΟΚ  θεωρούν το μνημόνιο μέρος του προγράμματός μας κι άλλοι αναγκαίο κακό αλλά μακράν των αρχών μας. Στη σημερινή δίνη, όλα τα κόμματα αγωνίζονται  να ξεπεράσουν τα προβλήματα της αποδόμησης του συστήματος, προσπαθώντας ν αποφύγουν τις ανεξέλεγκτες κοινωνικές αντιδράσεις. Φθαρμένα πολιτικά πρόσωπα  σέρνονται στα ΜΜΕ λανσάροντας κάθε μορφής φύλλα συκής. Απ ΄ την άλλη όμως, η Κρίση αποκάλυψε  την αδυναμία προτάσεων των λαϊκών δυνάμεων.

‘Εφοδος στα χειμερινά ανάκτορα λοιπόν χωρίς άλλοθι πως οι αποφάσεις λαμβάνονται από αλλού όπως απ’ τις Αγορές, τα ξένα Κέντρα και  τις λοιπές Στοές. Αν συμφωνούμε ότι ήρθε το τέλος της Μεταπολίτευσης, γιατί αφήνουμε τα κόμματα στην απέξω?  Να μην επιτρέψουμε την αυτορρύθμιση του Συστήματος. Ναι, τα κόμματα χρειάζονται. Αναβαπτισμένα όμως στον συλλογικό νου. Πρέπει τάχιστα να δρομολογήσουν διαδικασίες αυτοδιάλυσης και αυτοεπίγνωσης , ιδρυτική Διακήρυξη ,πυξίδα για το μέλλον. Νέοι πολιτικοί σχηματισμοί μπορούν να είναι αξιόπιστοι συνομιλητές. Χωρίς διάθεση χειραγώγησης αλλά συνεννόησης με τα κινήματα πολιτών να προχωρήσουμε σε τοπικές δράσεις παντού.

Για την σωτηρία μας πρέπει να κτίσουμε μια συλλογική κιβωτό που θα μας βγάλει πέρα. Στην Κιβωτό όμως δεν χωράνε όλοι.

Γιώργος  Πίτσος

**σημεία της παρέμβασης  που δεν παρουσιάστηκε στην εκδήλωση του Π80 στην Αθήνα, γιατί με έφαγαν οι λαλίστατοι επώνυμοι.

Το Π80, με την εκδήλωση της Θεσσαλονίκης,  συνεχίζει  την προσπάθεια να επανασυγκεντρωθεί η γενιά μας , που διακρίνεται από τα εξής χαρακτηριστικά:

Πρώτο, ένα μέρος της πρόλαβε το ΠΑΣΟΚ στην πρώτη φάση της αντιπολίτευσης του (πριν το’81) και ενσωμάτωσε στη συνείδηση του τη λογική του κινήματος(έστω και σε κάπως απλουστευτική μορφή). Αυτό το μέρος της γενιάς μας βίωσε επίσης και  την «προσαρμογή» στις κυβερνητικές ευθύνες: Μεγάλο πολιτικό και ιδεολογικό σχολείο, που ανέδειξε και την ανάγκη σοβαρών θεωρητικών θεμελίων στην κάθε πολιτική θέση(που από το ’80 έως το ’86 μερικές άλλαξαν ριζικά και όχι μία μόνο φορά, χωρίς συζητήσεις και χωρίς αιτιολογήσεις. Μετά το’86 η ρότα ήταν πια ξεκάθαρη…)

Δεύτερο, ένα μεγάλο μέρος της γενιάς μας «πολιτικοποιήθηκε» από την προσπάθεια να εφαρμοστούν νέοι θεσμοί και νέες πολιτικές, σε συνθήκες κυβερνητικής εξουσίας. Το μαζικό στοιχείο του κινήματος ήταν πλέον σε φάση αποδυνάμωσης αλλά παρών ενώ ταυτόχρονα οι κυβερνητικές αναγκαιότητες πίεζαν επιτακτικά να διαγνώσεις σε καταιγιστικούς ρυθμούς  ποια πολιτική «άρμοζε» σε σοσιαλιστές και ποια όχι.

Τρίτο, το νεαρότερο μέρος της γενιάς μας βίωσε την καθίζηση του ΠΑΣΟΚ (δηλ. την απώλεια του ηθικού και ως ένα βαθμού του ιδεολογικού πλεονεκτήματος) με ταυτόχρονη όμως (οδυνηρή) συνειδητοποίηση πως δεν υπήρχε άλλος αξιόπιστος πόλος συσπείρωσης των προοδευτικών δυνάμεων.

Επειδή οι τρεις αυτές συνιστώσες φυσικά αλληλοεπηρεάσθηκαν και αναμίχθηκαν ως βιώματα και πρακτικές, μπορούμε με ένα λόγο να πούμε πως η γενιά του ’80 είναι η μόνη γενιά του ΠΑΣΟΚ (και του ευρύτερου προοδευτικού χώρου) που έζησε στη νεότητά της (πολιτική και βιολογική)  ταυτόχρονα την κινηματική και την κυβερνητική λογική, την άνοδο και την πτώση, την προωθητική πολιτική έκρηξη και τον ιδεολογικό συμβιβασμό.

ΓΙ' ΑΥΤΟ ΤΟ ΛΟΓΟ ΕΙΝΑΙ ΜΙΑ ΓΕΝΙΑ ΠΟΥ ΕΧΕΙ ΛΟΓΟ ΚΑΙ  ΠΟΥ ΕΜΑΘΕ ΤΟ ΔΙΑΛΟΓΟ.

Είναι μία γενιά που σήμερα (κι ας ακολουθήθηκε εδώ και χρόνια μια πολιτική συμπίεσης της) μπορεί να μιλήσει - κυρίως όμως να συζητήσει.

Και αυτό θα το κάνουμε . Με άλλους ή μόνοι μας.

Οι εκδηλώσεις μας  λοιπόν – και αυτό θέλουμε να κάνουμε στη Θεσσαλονίκη- θα έχουν τα χαρακτηριστικά της αναπλήρωσης των ανύπαρκτων σήμερα συλλογικών συζητήσεων.

Η κατάληξη και η πολιτική χρησιμότητα όλων αυτών των συζητήσεων θα εξαρτηθεί προφανώς από την ποιότητα και τη δυναμική τους.

Δηλαδή από εμάς….

 

Εκδήλωση του Π80 θα γίνει και στη Θεσσαλονίκη, μάλλον κάποια στιγμή μέσα στο τριήμερο 12, 13 και 14 Απριλίου.

Το θέμα συζητήθηκε σε συγκέντρωση ομάδας πρωτοβουλίας πριν από λίγες ημέρες (Χρυσάφης, Κατσαντώνης, Μακρής, Αλεξιάδης, Σαρίδης, Δαρδαμάνης - ο Μιχάλης ο Αλεξανδρίδης και ο Χρήστος ο Παπαστεργίου δε μπορούσαν και μία δύο ακόμη περιπτώσεις δηλώνουν διαθέσιμες για την επόμενη φορά, εμείς θα θέλαμε ακόμη περισσότερη συμμετοχή).

Οι πρώτες σκέψεις συντείνουν να μιλήσουμε για το δέον γενέσθαι για την έξοδο από την κρίση και όχι απλώς για την περιγραφή της. Για αυτό σκεφτόμαστε να μιλήσουμε για τα τρία θέματα που πρέπει να γίνουν για την υπέρβαση της:

1.Νέο παραγωγικό μοντέλο της χώρας
2.Νέο σύστημα αντιπροσώπευσης της κοινωνίας στους θεσμούς(πολιτικό σύστημα)
3.Νέα λειτουργία του Κράτους.

Έγιναν και οι πρώτες σκέψεις για ομιλητές αλλά δεν οριστικοποιήθηκε κάτι. Κάθε πρόταση (και αυτοπρόταση)καλοδεχούμενη.

Θα αποφύγουμε τους πολλούς ομιλητές, δε θα φέρουμε κατ'ανάγκην "διασημότητες" , θα προσπαθήσουμε να κρατήσουμε την ωραία ιδέα της Αθήνας για οπτικό υλικό και κυρίως θα επιδιώξουμε πολύ διάλογο (ετσι κι αλλιώς δεν έχουμε και πολλούς χώρους όπου μπορούμε πια να συζητάμε πολιτικά).

Η πρώτη σκέψη για τίτλο:
"Η Ελλάδα στον κυκλικό επιταχυντή της κρίσης. Προς την Τέταρτη Ελληνική Δημοκρατία"

Π80 North

"Μεταρρυθμιστικές πολιτικές σε Ελλάδα και Ευρώπη και ο ρόλος της κοινωνίας των πολιτών, όσον αφορά στο θέμα της Παγκόσμιας Κλιματικής Αλλαγής: Μια προσέγγιση βασισμένη στη συστημική θεωρία." (άρθρο του Ιωάννη Κ. Σακελλάρη)

Θα ξεκινήσω με μια διαπίστωση: «Ο προοδευτικός χώρος αρνείται να αντιμετωπίσει τα δύσκολα προβλήματα της σύγχρονης πραγματικότητας. Εγκαταλείπει όλες τις κρίσιμες αποφάσεις στο συντηρητικό χώρο και αυτό δεν αφορά μόνο το ασφαλιστικό. Αφορά τα περισσότερα μεγάλα ζητήματα που απαιτούν θυσίες σήμερα προκειμένου να εξασφαλιστεί ένα καλύτερο μέλλον, ζητήματα όπως το περιβάλλον, η ενέργεια, η υγεία, η εκπαίδευση. Το αποτέλεσμα είναι η κοινωνία να βγαίνει χαμένη. Γιατί, για τις λύσεις στα πεδία αυτά, οι μεν συντηρητικές δυνάμεις προσφεύγουν στην αγορά, ο δε προοδευτικός χώρος στην αδράνεια. Και στις δύο περιπτώσεις, το αποτέλεσμα για την κοινωνία είναι απογοητευτικό.».(*1)
Στον ίδιο τόνο συνεχίζει ο τέως Πρωθυπουργός κ. Κωνσταντίνος Σημίτης: «Οι τεχνολογικές και οικονομικές εξελίξεις δεν επιτρέπουν στον προοδευτικό χώρο να αναδείξει τις δικές του αρχές;».(*2) Πως εξηγείται η διατυμπανιζόμενη πανταχόθεν κρίση της σοσιαλδημοκρατίας (της μεταρρυθμιστικής αριστεράς είναι ο πιο δόκιμος όρος κατά τη γνώμη μου);
Μια προσπάθεια απάντησης δίνει το: ««Χρειάζεται αξιοποίηση όλης της κτηθείσης μέχρι σήμερα εμπειρίας και συνειδητοποίηση σε υπαρξιακό επίπεδο των αδιεξόδων που δημιουργεί η συνεχής εξέλιξη και πρόοδος.».(*3) Αυτή είναι και μια βασική στόχευση του πολυποίκιλου συνόλου συλλογικών οντοτήτων της Κοινωνίας των Πολιτών υιοθετώντας μεταϋλιστικές αξίες.
Η Κοινωνία των Πολιτών, κατά ένα ορισμό, είναι ένας χώρος «μεταξύ του κράτους και των πολιτών, των κυβερνώντων και των κυβερνωμένων. Ο χώρος αυτός αποτελείται από «ενδιάμεσα στρώματα» ή οργανώσεις που και προστατεύουν τους πολίτες από τον κρατικό αυταρχισμό και, από την άλλη μεριά, προστατεύουν τις πολιτικές ηγεσίες από τις εκ των κάτω προερχόμενες λαϊκιστικές πιέσεις.».(*4) Αργότερα ο προβληματισμός, του συντάκτη του άρθρου εμπλουτίστηκε με προτάσεις για την ανάδειξη και κατοχύρωση του ρόλου της κοινωνικής οικονομίας (συνεταιριστικές ενώσεις, κοινωνικές οργανώσεις παροχής υπηρεσιών και αλληλοβοήθειας) ως τρίτου χώρου δίπλα στην ιδιωτική και τη δημόσια οικονομία. Η κοινωνία πολιτών περιλαμβάνει και τέτοιες οργανώσεις οικονομικού αλλά όχι κερδοσκοπικού χαρακτήρα. Ο βαθμός ανάπτυξης του ενδιάμεσου αυτού χώρου αντανακλάται στην αντίστοιχη νομοθετική κατοχύρωση του ρόλου του.
Προνομιακό πεδίο έκφρασής της Κοινωνίας των Πολιτών είναι ο τομέας της Ενέργειας και ειδικότερα της περιβαλλοντικά βιώσιμης διαχείρισης των ενεργειακών πόρων σε εθνική, ευρωπαϊκή και παγκόσμια κλίμακα. Για να γίνει αυτό χρειάζεται ο Μακροχρόνιος Ενεργειακός Σχεδιασμός, που πρέπει να εξυπηρετεί:
- την πολιτική περιβαλλοντικής προστασίας και συμμετοχής της Χώρας στην παγκόσμια προσπάθεια αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής,
- την επίτευξη των ευρωπαϊκών δεσμεύσεων της Χώρας,　
- την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού στα πλαίσια της νέας αγοράς ενέργειας.
Για αυτό απαιτείται επανακαθορισμός των προτεραιοτήτων της ενεργειακής πολιτικής με βάση την ανωτέρω ιεράρχηση, ιδιαίτερα μετά τους δεσμευτικούς στόχους που περιλαμβάνονται στην απόφαση των Πρωθυπουργών της Ευρωπαϊκής Ένωσης τον Μάρτιο 2007 και εξειδικεύονται με την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής τον Ιανουάριο 2008.
Η Κοινωνία των Πολιτών, πάνω στο θέμα αυτό θα πρέπει, να επιδιώξει μεταρρυθμίσεις (μεταρρυθμίσεις της ευρωπαϊκής νομοθεσίας και αντίστοιχη εναρμόνιση της ελληνικής νομοθεσίας). Διάβασα πρόσφατα ένα ενδιαφέρον, εκλαϊκευτικό βιβλίο, όσον αφορά στις μεταρρυθμίσεις. Το ιδιαίτερο ενδιαφέρον στο βιβλίο αυτό, κατά τη γνώμη μου, είναι ότι ο συγγραφέας εισάγει τον μη εξοικειωμένο με τη συστημική θεωρία αναγνώστη σε βασικά της εργαλεία (*5), εκλαϊκεύοντας επιστημονικές του δημοσιεύσεις. (*6)
Καινούργια εργαλεία ανάλυσης απαιτούνται.(*7) Η συστημική προσέγγιση των μεταρρυθμίσεων μπορεί, να προσφέρει τέτοια εργαλεία, εργαλεία που να επιτρέπουν το ξεπέρασμα παραδοσιακών διχοτομικών τρόπων σκέψης στην αναζήτηση της αλήθειας και άρα και της συνειδητοποίησης αδιεξόδων στο επίπεδο των κοινωνικών σχέσεων. (*8) Ένας τέτοιος διχοτομικός τρόπος σκέψης είναι αυτός που αντιπαραθέτει τον αναγωγισμό και τον ολισμό σαν τρόπους μελέτης προβλημάτων οργάνωσης του βίου (*9).

 

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
*1 Απόσπασμα από το βιβλίο του Τάσου Γιαννίτση: «Το ασφαλιστικό (ως ορφανό πολιτικής) και μια διέξοδος, εκδόσεις ΠΟΛΙΣ, οπισθόφυλλο.
*2 Απόσπασμα από το βιβλίο του Κώστα Σημίτη: «Σκέψεις για μια προοδευτική διακυβέρνηση», εκδόσεις ΠΟΛΙΣ, σελίδα 10.
*3 Δείτε σχετικά άρθρο του Δ. Β. Παπούλια στο "Βήμα": “ Ο πόλεμος μετά τον πόλεμο”.
*4 Δείτε σχετικά άρθρο του Ν. Μουζέλη στο "Βήμα": “ Τι είναι η κοινωνία των πολιτών”.
*5 Απόσπασμα από το βιβλίο του Δημήτρη Β. Παπούλια: «Χρυσάφι είναι το Δημόσιο – Ρητορεία και πραγματικότητα των μεταρρυθμίσων», εκδόσεις ΕΣΤΙΑ, χαρακτηριστικό των όσων αναφέρονται στο κυρίως κείμενο είναι το σχήμα στη σελίδα 246.
*6 Δείτε σχετικά το άρθρο των: Tsoukas H., Papoulias D. B. (2005) «Managing third-order change: the case of the Public Power Corporation in Greece», Long Range Planning 38, σ. 79 95.
*7 «Challenging economic and religious fundamentalisms: implications for the state, the market and ‘the enemies within’»: Janet McIntyre-Mills, Int. J. Applied Systemic Studies, Vol. 1, No. 1, 2007 (http://www.inderscience.com/browse/index.php?journalID=205&year=2007&vol=1&issue=1)
*8 «From dualism to complementarity: a systemic concept for the research process»: Markus Schwaninger, Int. J. Applied Systemic Studies, Vol. 1, No. 1, 2007 (http://www.inderscience.com/browse/index.php?journalID=205&year=2007&vol=1&issue=1).
(9 «Supervisory control of an intelligent building using EIB – KONNEX technology: Towards a holistic and ecological approach in architecture and built environments»: John K. Sakellaris. Int. J. Applied Systemic Studies (in press, http://www.j-sakellaris.gr/images/stories/pdf_files/various/ijass.pdf).